Dijital Dönüşümde Akıllı Bütçe Yönetimi işletmeler için oldukça önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu yazımızda işletmeler için Dijital Dönüşümde Akıllı Bütçe Yönetimine ışık tutacak bilgiler paylaşmaya çalışacağız.

Günümüzde işletmelerin çoğunun, dijital dönüşümle birlikte adeta bir teknoloji şirketine evrildiğini gözlemlemekteyiz. Bu nedenle her işletmenin faaliyet gösterdiği sektörün dinamiklerine göre gelirinden önemli bir payı dijital dönüşüm projelerine ayırması ve bu bütçeyi akıllı bir şekilde kullanması kaçınılmazdır.

ITSS olarak bu özel yazımızda, sizlere pazarda edindiğimiz bir çok farklı araştırma raporundan da faydalanarak  derlediğimiz; işletmenizin Bilgi Teknolojileri için ne kadar bütçe ayırması gerektiği, hangi alanlarda bu bütçeyi etkin kullanmaları gerektiğini ve aynı sektörde faaliyet gösteren global ve lokal şirketlerin bu alana ne kadar bütçe ayırdığı ile ilgili soruları cevaplamanıza yardımcı olacak değerli bilgiler vermeye çalışacağız.

Küresel anlamda uzun süren bir pandemi döneminden sonra, her şeyin normale dönmeye başladığı 2022 yılının son aylarına girdiğimiz şu dönemde, bir çok kurum bir sonraki yılın BT bütçe planlaması tamamlamakta. CIO’ların en zor görevlerinden bir tanesi de, BT yatırımları için CEO’lardan bütçe almak olduğunu da biliyoruz.

Bilgi Teknolojilerini bir rekabet avantajı olarak gören şirketlerin gelirleri 5 katı hızda artıyor!

Bilgi Teknolojilerini (BT) hala maliyet merkezi olarak gören şirketlerin uzun süre ayakta kalamayacaklarını söylemek yanlış olmaz sanırız.  BT’yi bir kaldıraç olarak gören kuruluşlarda süreç nispeten daha kolay gibi görünse de, burada da en önemli konu alınan bütçenin nasıl ve hangi alanlarda doğru, anlamlı, ve uygun maliyetlerle kullanılacağıdır.

Accenture 2021 başında tamamlanan bir araştırmasında çarpıcı sonuçlar paylaşıyor.

Teknolojiyi bir kaldıraç olarak görerek yeni teknolojileri bünyesine hızla adapte eden şirketlerin, (öncüler) bu stratejinin tam tersini uygulayan şirketlere (arda kalanlar) göre gelirlerinin 5 katı hızda arttığını belirtiliyor.”

Accenture’ın global de yayımladığı raporunda ise lider şirketlerin temel üç özelliğinin altını çiziyor:

1. Mevcut sistemlerini bulut ortamlarına entegre ederek yeni teknolojileri tekrar bulut ortamlar da kullanıyorlar. (Replatform)
2. İnovasyon odaklı bir strateji benimsiyorlar. Tüm odaklarını mükemmellikten çok ilerlemeye yönelik Bilgi Teknolojileri sistemleri, uygulamalarına yatırım sağlayarak, paralel de de iş birlikteliklerini  startup’lara yönlendiriyorlar. (Reframe)
3. İşletme içindeki tüm operasyonel birimlerin teknojiye erişimini ve eğrilmesini de sağlayarak, iş önceliklerini çalışanlarının yeni beceriler kazanması, refahı ve sürdürülebilirliği etrafında oluşturuyorlar. (Reach)

Bu özel sektörel araştırmanın sonuçlarının tamamına Accenture.com web sitesinden “Make the leap, take the lead”  başlıklı araştırma raporundan erişebilirsiniz.

Bu doğrultuda işletmenize doğru BT yatırımları yapmanıza yarayacak perspektifteki yorumlarımızı naçizane sizler için sıralayalım.

Dünya genelinde benzer sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin gelirlerinin ne kadarını BT’ye harcadıkları öncelikle incelenmesini önerdiğimiz bir göstergedir. İkinci önemli bir gösterge de kullanıcı başına yapılan BT yatırımlarıdır.

Aşağıdaki istatistikler de Computer Economics ve Deloitte’ın çalışmalarından elde ettiğimiz bilgileri göreceksiniz. Computer Economics’in raporuna göre 2022 yılında ortalama araştırmaya dahil şirketler gelirlerinin %2,6 sını BT giderleri için ayırdıkları görülüyor.

Kaynak: Computer Economics 2022 Global IT Spending, N=225

Computer Economics’in raporunda kullanıcı başına yapılan yıllık BT harcaması ise 2022 için 8.932 Usd olduğu belirtilmiş.

 

Kaynak: Computer Economics 2022 Global IT Spending, N=225

Gelirden bilgi teknolojieri alt yapı yatırım giderlerine ayrılan pay Deloitte’un çalışmasında tüm sektörler için ortalama %3,64 olarak belirtilmiş.

Kaynak: 2018 Deloitte global CIO Survey, N=624

Bu özel bilgiler doğrultusunda sizler işletmenizin gelirlerinin ne kadarını bilgi teknolojilerine yatırıyorsunuz?

Ülkemizin içinde bulunduğu dönem özelinde bu oranları yakalamanın çok zor olduğunu söyleyebiliriz. Ancak bu oranlardan ne kadar uzakta olursanız aslında şirketiniz için büyük bir fırsatı kaçırdığınızı düşünebilirsiniz.

BT için ayırdığınız kaynağın ne kadarını şirketinizin geleceğini destekleyecek yatırımlara ayırmalısınız?

Accenture raporunda öncü şirketler için bu oranın %30’a  ve %70 gibi bir oranda kullanabilme yeteneklerinin olduğunu da belirtiyor. Bu oranın oldukça iddialı olduğunu söylemekle birlikte bu orana yaklaşabilmenin, günümüzdeki tüm kurumsal şirketlerin hedefi olması gerektiğini düşünüyoruz.

Teknolojinin gücünü kullanmak isteyen şirketler operasyonel giderlerin azaltılarak kaynakların yeni projelere ayırmalılar. Bu yönde strateji geliştiren ve yeteneklerini bu yönde oluşturan işletmelerin finansal sonuçlarına olumlu yansıdığını görüyoruz araştırma sonuçlarında.

Başka bir araştırmada Deloitte işletmelerin BT için ayırdıkları bütçenin %55’ini operasyonun sürekliliğine  %26’sını şirketin büyümesinden doğan ihtiyaçlara ve %19’unu inovasyona ayırdıklarını gösteriyor. Aşağıdaki grafikte farklı sektörler için BT harcamalarının dağılımları paylaşılmış. Sizdeki dağılım nasıl?

Kaynak: 2018 Deloitte global CIO Survey, N=883  

BT harcamalarımızı temelde üç kategoriye ayırabiliriz:

• Operasyonel giderler (Personel, bakım onarım, lisans bakımları gibi devam eden giderler…)
• Şirketin büyümesi nedeni ile oluşan ilave yeni giderler (Personel artışı, kullanıcı sayısının artması nedeni ile lisans giderlerinde oluşacak artışlar, veri büyüklüğünün artması nedeni ile depolama ve yedekleme altyapı büyümeleri nedeni ile yapılan yatırımlar ve alınan hizmetlerde oluşan artışlar,…)
• Yeni projeler, şirketinizin iş ihtiyaçları doğrultusunda planlanacak inovasyon ve dijitalleşme projeleri ile ilgili giderler.

İlk iki kategoriyi mevcut Bilgi Teknolojileri sürekliliğinin sağlanması üçüncü kategori ise inovasyona dayalı yeni Bilgi Teknolojilerinin kullanılması şeklinde değerlendirebiliriz.

Sizler de BT harcamalarınızı planlarken yeni projelere olabildiğince fazla kaynak ayırmaya çalıştığınızı düşünüyoruz ki aksi durumda şirketinizin rekabette geride kalacaktır.

Şimdi bir kademe aşağı inip her bir kategoride BT harcamalarının alt kategorilerine bakalım. BT operasyonu sürekliliğini sağlamak için harcama dağılımımız nasıl olmalı.

• Ilk sırada doğal olarak Personel giderleri yer alıyor. Flexara’nın 2022 yılı araştırmasında toplam BT giderlerinin %25’ini oluşturduğu belirtiliyor.  Bu oran doğal olarak Teknoloji ve Yazılım sektöründe faaliyet gösteren şirketler için daha yüksek olacaktır.  Bu gideri belirleyecek en önemli konu da şirketlerin bünyesinde ne kadar BT personeli çalışması gerektiğinin belirlenmesidir. Flexara’nın yaptığı bir araştırma sonucuna göre, tüm sektörlerin ortalamasının %13,8 olduğu  görülüyor. Bunun anlamı araştırmaya dahil olan şirketler için toplam 100 çalışanı olan bir şirkette ortalama 14 BT çalışanı olduğu yönünde.

Kaynak: 2020 Flexara State of Tech Spend Report, N=303  

• Ikinci sırada şirketimizde kullanılan yazılımların lisans ve lisans bakım giderleri geliyor. Flexara’nın raporunda yazılım ve servisler (dışarıdan alınan danışmanlık olarak yorumluyoruz) buradaki oran %20 civarında. Yani yıllık toplam BT giderlerinin %20’sinin yazılım lisanslarına ve bakımlarına harcandığı görülüyor.

Kaynak: 2020 Flexara State of Tech Spend Report, N=411 

• Aşağıda Flexera’nın 2022 yılında yapmış olduğu çalışmaya katılan şirketlerde BT giderlerini oluşturan en büyük teknoloji üreticilerini görüyorsunuz. AWS hariç tamamı yazılım şirketi.

Kaynak: 2020 Flexara State of Tech Spend Report, N=501

• Flexara’nın araştırmasında sırasıyla üçüncü sırada SaaS ve dördüncü sırada PaaS giderleri gelse de, ülkemizde IaaS, donanım ve donanım bakım giderlerinin daha ağırlıkta olacağını tahmin ediyoruz.
• Diğer BT giderleri; Yönetilen hizmetler, bakım destek hizmetleri, veri merkezi/barındırma hizmetleri, iletişim hattı … giderleri olduğunu söyleyebiliriz.

Gelecek Bilgi Teknolojisi Trendleri

Şimdi yeni projeler için ayırdığımız bütçe planı detayına bakalım. Şirketler için çok değerli olan bu bütçenin en doğru şekilde kullanılması oldukça önemlidir. Yapacağımız yeni projelerin şirketimizin faaliyet alanına paralel olarak sektördeki rekabet gücünü artırması gerekir.

Bu aşamada bize yine araştırma şirketlerinin trend raporları bir ışık tutacaktır. Aşağıda bazı araştırma şirketlerinin çalışmalarından örnekler bulacaksınız. Lütfen 2023 yılı için yaptığınız planlarla uyumunu kontrol edin.

• Deloitte TechTrends 2022 araştırması na göre çalışmaya katılan şirketler, Bulut, Siber Güvenlik, Hiper Otomasyon, Uç Bilgi İşlem (Edge Computing), Blockchain ve tabiiki Yapay Zeka konusunda öncelikli yatırım yapacaklar.

 

• Gartner tarafından öngörülen 2023 yılı teknoloji trendlerini göreceksiniz. Her bir başlık aslında bir yazı konusu olabilir. Özellikle superappler, endüstrilere özel bulut hizmetlerini ve yapay zeka teknolojilerindeki gelişmeleri yakından takip etmekte fayda görüyoruz.